"In het afgeloopen Jaar is de lijst onzer medearbeiders met een' naam verminderd dien van Dr. A.S. Rueb, lector in de sterrekunde en directeur der sterrewacht te Utrecht. Wij vleijen ons dat een beknopt levensberigt van dien verdienstelijken man aan onze lezers welkom zal zijn, en zoo ook het berigt, dat wij in staat gesteld zijn uit zijne nagelaten niet in druk verschenen geschriften over sterrekundige onderwerpen eenige fragmenten in dit Album op te nemen." : Redactie Album der Natuur

Christoph Buys Ballot (1817-1890), oprichter van het KNMI, was een van ’s werelds beroemdste meteorologen. Als zoon van een rijke dominee studeerde hij in Utrecht letteren én natuurwetenschap, tot de laatste zijn volle aandacht eiste. Toen zijn materietheorie op onbegrip stuitte, nam een gefrustreerde Buys Ballot de ‘speelpop’ van de meteorologie ter hand. Met succes. Op bolwerk Sonnenborgh verrees een weerkundig observatorium dat dankzij Thorbecke, die het nut zag van snellere en veiliger vaarroutes naar Indië, in 1854 promoveerde tot rijksinstituut. Internationale roem bracht de ontdekking van het verband tussen luchtdrukverdeling en wind: de wet van Buys Ballot. Weer en wind portretteert een veelzijdig onderzoeker, meer ‘beschouwer’ dan experimentator. Buys Ballot was een diplomatieke duizendpoot met tomeloze energie, bewonderd om zijn organisatorisch talent. NaastKNMI-directeur was hij in Utrecht voltijds hoogleraar in wis- en natuurkunde en op de Veluwe bezat hij landgoederen waarop hij aan bosbouw deed. Kenmerkend voor zijn toewijding: toen de Nederlandse poolexpeditie van 1882-1883 ingevroren raakte, stond Buys Ballot met zijn ganse familiekapitaal garant voor een reddingsoperatie. Dirk van Delft (1951) is oud-directeur van Rijksmuseum Boerhaave. Met zijn biografie over Kamerlingh Onnes won hij in 2005 de NWO Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie. Zijn monumentale biografie over Lorentz (samen met Frits Berends) is in 2021 bekroond met de Boerhaave BiografiePrijs."-- $c Provided by publisher.

Op 25-jarige leeftijd verloste de Utrechtse promovendus Gerard ’t Hooft de theoretische natuurkunde van een van haar belangrijkste problemen. Zijn aanpak gaf de deeltjesfysica vleugels en zette hem in één klap op het wereldpodium. Bijna dertig jaar later ontving hij in 1999 de Nobelprijs voor natuurkunde, samen met zijn vroegere leermeester Tini Veltman. Bij de aanvaarding van de prijs legde hij niet alleen zijn werk uit, maar ook hoe je zijn achternaam precies spelt. Wie is Gerard ’t Hooft en hoe gaat hij te werk? Deze biografie verkent zijn leven en het baanbrekende denkwerk, dat ’t Hooft het liefst alleen deed, aan de hand van de eigenwijze vragen die hijzelf graag stelt. Diepe vragen over deeltjes. Over zwarte gaten. De zwaartekracht. Het heelal. En over de mensenwereld, ook, die hem vaak meer verbaast dan de natuurkunde. Waarbij alles teruggaat op die ene opmerking in dat ene Chinese restaurant in Utrecht. Op Veltmans vraag hoe ze kunnen laten zien dat hun theorie echt werkt, antwoordde hij zelfverzekerd: ‘Maar dat kan ik.’

When Anton Pannekoek left Dutch astronomy in 1905, he left a stagnating, uninspiring research community. When he returned a decade later, things started to change in the Dutch astronomical community. By the mid-1920s, De Sitter, Hertzsprung, Oort, Minnaert, and Pannekoek had built a flourishing discipline. Through their work and students, they shaped Dutch astronomy for the rest of the twentieth century. This paper focuses on Pannekoek’s return to astronomy and his role in Dutch astronomy in the Interwar period. First, I will provide a detailed reconstruction of his failed appointment at Leiden Observatory in 1918-1919. After that, I will analyse how he could play an influential role, even though he had little staff, students, or facilities at the University of Amsterdam.

Natuurkundige Martinus Veltman (1931-2021) zat provoceren in het bloed. De een vond hem een held, de ander een bruut. Geboren in Waalwijk, met om de hoek schoenenfabriek Van Haren, koos Tini na zijn studie in Utrecht voor de flitsende maar ruwe wereld van de elementaire deeltjesfysica. Allergisch voor autoriteit en recht voor zijn raap hield hij zich staande te midden van Amerikaanse hegemonie. Veltman had het lef om een door collega?s kansloos geacht pad in te slaan. Grote hulp daarbij was Schoonschip, zijn computerprogramma dat kon rekenen én met formules kon omgaan. Samen met promovendus Gerard ?t Hooft forceerde Veltman in 1971 een doorbraak die de weg effende naar het huidige standaardmodel van elementaire deeltjes; waarna de stevige, onconventionele en uitgesproken Veltman en de frêle, keurige maar sociaal onhandige ?t Hooft uit elkaar groeiden en Tini Utrecht verruilde voor Ann Arbor. In 1999 wonnen ze samen de Nobelprijs. Gelukkig. 00?Verrek, dat is ?t!? portretteert een eigenzinnig, precies en invloedrijk fysicus die altijd contact zocht met het experiment. Die controversieel uit de hoek kon komen, maar met een goed hart, geliefd bij velen.

Cornelis (“Kees”) de Jager, the co-founder of the journal Solar Physics, passed away on 27 May 2021. He was an exemplary human being, a great scientist, and he had a large impact on our field. In this tribute, we first briefly summarize his life and career and then describe some of his solar activities, from his Ph.D. thesis on the hydrogen lines in 1952 to the book on cycle–climate relations that he completed last year.